RonddeToren

14. Ab van Grevenbrouck

Sara ging op de oude stoel bij de werkbank zitten en pakte het boek. De anderen bogen over haar heen. Het bleek een notitieboek waarin in nette letters geschreven was door Ab van Grevenbrouck, de persoon die ook de raadsels had achtergelaten die ze die nacht waren tegengekomen.

23-11-1942
Ik, Ab van Grevenbrouck, ben vanaf nu de nieuwe Wachter van de Kerkklok met de Ziel van Loon. Eigenlijk al bijna twee weken, want zolang is papa al dood. Door de Duitsers kon ik eerder niet naar de geheime kamer, het risico was te groot om deze plaats te verraden. Ik heb de notities van papa op een geheime plaats opgeborgen die ik hier nog niet durf op te schrijven. Nu ik als laatste van ons gezin ben overgebleven is dit alles mijn taak geworden.
Papa heeft mij wel een beetje verteld maar het was nooit de bedoeling dat ik Wachter zou worden. Pas sinds Erica was gevangen begon hij te vertellen wat er aan de hand was. Mijn eerste taak is nu zorgen dat de Kerkklok met de Ziel van Loon veilig blijft, en dat als ik zelf het einde van de oorlog niet haal, er iemand anders deze taak kan overnemen.
Wie kan ik vertrouwen? Ik weet het niet meer. Papa, mama, Erica… Deze zomer waren ze er allemaal nog, nu heb ik niemand meer. Ik moet eerst meer begrijpen van deze situatie voordat ik iemand in vertrouwen kan nemen.

“De Wachter van de Kerkklok met de Ziel van Loon…” fluisterde Emma vol ontzag. “Dat klinkt wel heel bijzonder.”
De andere knikten.
“Dit was gewoon tijdens de Tweede Wereldoorlog joh.” zei Rens. “Dat is wel superlang geleden.”
“Klopt.” zei Pieter. “Toen waren de Duitsers allemaal de baas hier en als je verkeerde dingen deed werd je gepakt. Blijkbaar waren de ouders van die Ab van Grevenbrouck en zijn zus heel dapper geweest en vonden de Duitsers dat niet goed.”
“Ja.” zei Sara. “En dit is dus een soort dagboek ofzo van hem. Laten we verder lezen.”

05-02-1943
Ik heb papa’s notities gelezen. Deze kerkklok bevat de Ziel van Loon op Zand. Als ik het goed begrijp is dit de kerkklok uit het oude dorp Venloon. Venloon was het dorp hier verderop voordat het verplaatst werd naar waar Loon op Zand nu ligt. Als ik het goed begrijp bevond het oude dorp zich achter het Land van Kleef maar hadden ze teveel last van het zand uit de duinen. Iemand, ik neem aan de kapitein van de schutterij, heeft toen zes maal een met pijl en boog geschoten en op die plaats is toen het nieuwe dorp gesticht. Dat dorp heette toen ook nog Venloon, maar is later via Venloon op ‘t Sandt, Loon op Zand gaan heten.
Mijn verre voorvader, Adrianus van Grevenbrouck, heeft toen van de stervende pastoor de opdracht gekregen te zorgen voor deze kerkklok. Die zou alle goede zielen van het oude dorp bevatten. Adrianus heeft deze taak later aan zijn oudste dochter Joanna overgedragen, en zij weer aan haar oudste zoon Dirk. Zo is deze taak uiteindelijk bij mij beland, ook al was ik daarvoor eigenlijk niet voorbestemd.
Ik begrijp nog niet helemaal hoe het zit met die zielen. Ergens voelt deze taak wel heel belangrijk en in deze tijd van oorlog de goede zielen achter de hand te hebben? Geen idee eigenlijk. Wat kan ik met die zielen? Wat doen ze? En hoe moet ik voor ze zorgen?
Heel veel vragen. Papa heeft wel aanwijzingen achtergelaten, maar ik moet nog veel onderzoeken zonder dat ik opval.

18-02-1943
Ik moet mij melden voor de arbeidsdienst. Echt niet dat ik in een wapenfabriek voor die Duitsers ga werken! Ik heb besloten mijn belangrijkste spullen te pakken en mijzelf hier te verstoppen. Ik heb gehoord dat de Russen de Duitsers in de pan gehakt hebben in het Oosten. Hopelijk betekent dit ook dat de Duitsers verslagen kunnen worden en dat ik hier niet te lang hoef te blijven.
Terwijl ik hier ben kan ik meer gaan proberen te begrijpen over de Kerkklok.

“Pfff ik ga geen honderd jaar aan herinneringen lezen nu hoor!” zei Rens een beetje verveeld.
“Ja, het is best een boek hè. Maar geen honderd jaar gelukkig.” zei Emma. Ze begon een beetje te bladeren, hopend dat haar iets zou opvallen en de aandacht zou trekken. Een paar bladzijden verder had was het raak.

25-10-1943
Ik denk dat ik het een beetje begrijp nu. Deze Kerkklok bevat blijkbaar alle zielen van het oude dorp Venloon. Die zielen zijn verbonden met het nieuwe dorp omdat hun kinderen hier, precies op deze plaats, hun nieuwe dorp gesticht hebben. Als het goed gaat met Loon, dan zijn de zielen tevreden. Maar als het slecht gaat zoals nu, dan hoor je ze een beetje huilen, of kraken, of steunen. Niemand hoort het, behalve als je erbij staat.
Hoe het precies werkt weet ik niet, maar ik krijg het idee dat dit net zoiets is als een barometer waarmee je het weer kunt voorspellen. Het vangt emoties op uit het dorp lijkt het. Met alle mensen die zijn overleden in de oorlog is het ook minder krachtig geworden. Blijkbaar bundelt de Kerkklok dus ook de gezamenlijke krachten van de dorpelingen? Zou er een manier zijn om dit te versterken?

“Die manier heeft hij gevonden.” wees Pieter op het buizenstelsel. “Volgens mij was die Ab best een slimme man dat hij dit zo voor elkaar gekregen heeft. Emma kon het in haar slaapkamer horen terwijl we het hier op in de kamer niet eens heel veel harder horen.”

25-05-1944
Aangezien ik tijd genoeg heb hier onder de grond, heb ik maar wat meer ruimte gemaakt. Het is af en toe hard werken maar het lukt me wel. Ik kan hier vast oefenen met timmeren. Hopelijk kan ik straks na de oorlog aan de slag als timmerman. Zou de oorlog nog lang duren?

Emma bladerde weer verder, met wat meer bladzijden tegelijk nu. Redelijk richting het eind hield ze stil.

03-08-1991
Suzan heeft besloten om met Jack in Melbourne te settelen. Ik gun haar natuurlijk al het geluk. Ze heeft beloofd ons geheim te bewaren en het er zelfs niet met Jack over te hebben. Ze zal echter nooit een Wachter worden omdat het niet kan vanaf de andere kant van de wereld. Ik heb het er met Karin over gehad, we kunnen haar niet tegenhouden. Onze enige dochter gaan we vooral missen en de taak van Wachter is door iemand anders over te nemen.
De vraag is dan vooral: Wie?

Emma sloeg nog een paar bladen om.

05-04-1992
Ik heb niemand gevonden die ik geschikt vind. Op mijn leeftijd blijkt het lastig om met jonge mensen in contact te komen op zo’n manier dat je elkaar echt vertrouwt. En eigenlijk gaat het nu heel goed met het dorp en de Kerkklok ligt ook goed verscholen. Op dit moment is er niet direct een Wachter nodig. Ik heb daarom een besluit genomen: Karin en ik nemen ons geheim mee in ons graf. Ik zal zorgen dat mensen wel de emoties kunnen horen als het slecht gaat met het dorp. Iemand die daar interesse in heeft en oprecht het beste wil voor het dorp, die zal het oppakken en op zoek gaan naar de bron. Aan hem of haar dan de taak om te zorgen dat het weer goed gaat met het dorp. Maar niet zomaar iedereen is het waard om Wachter te worden. Het moet een fitte, slimme en betrokken jongeling zijn.
De kamers die ik in de oorlog heb gemaakt ga ik opknappen en ik zal uitdagingen toevoegen. Er ligt volgens mij genoeg materiaal om iets goeds van te maken. Degene die de raadsels op kan lossen en de testen kan voltooien, zal de kamer van de Kerkklok bereiken en mijn geheimen vinden. Diegene is dan de nieuwe Wachter van de Kerkklok met de Ziel van Loon.

Emma sloeg de laatste bladzijde om.

03-10-1994
Mijn werk zit er bijna op, en dat is maar goed ook. Het werk heeft een flinke tol geëist van mijn lijf. Het nieuwe dorpshuis wordt binnenkort geopend. De laatste connectie naar mijn kamers moet ik nog maken. Gelukkig val ik niet zo op tussen de andere timmerlui. Ik zal de Kerkklok nooit meer zien. Bijna mijn hele leven ben ik ermee verbonden geweest. Mijn vrouw en kind heb ik bij mijn geheimen betrokken, maar verder niemand.
Had ik het anders moeten doen? Ik weet het niet. Het dorp is tevreden, dat voel ik. Ook al hebben ze geen weet van wat er onder hun voeten te vinden is.
Ik voel zelf ook tevredenheid. Mijn leven is bijna ten einde, dat voel ik. Binnenkort zal ik de opening van De Wetering aanschouwen en dan zal ik me terugtrekken met Karin en me richten op haar zorg en welzijn.

Aan jou, degene die verbondenheid met Loon op Zand voelt, alle uitdagingen voltooid heeft en nu dit boek ontdekt en de geheimen ontrafelt: jij bent nu de nieuwe Wachter van de Kerkklok met de Ziel van Loon.

Zorg goed voor ons dorp.

“Waaauuuwww” fluisterde Pieter. “Dat zijn wij nu dus.”